denir.
MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI
Maddeleri, fiziksel hallerine göre, katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırabileceğimiz gibi, yapılarına göre saf
maddeler ve karışımlar olarak da sınıflandırabiliriz.
Maddeler dış görünüşleri bakımında homojen ve heterojen olmak üzere ikiye ayrılır.
Homojen Madde
Özelliği ve bileşimi her yerinde aynı olan maddelere homojen madde denir. Homojen görünümlü madde, saf
madde (demir, bakır, oksijen, azot, su, tuz, şeker, alkol…) olabildiği gibi karışımda (hava, kolonya, tuzlu su,
şekerli su, alaşımlar…) olabilir.
Saf maddelerin (element ve bileşik) tümü homojendir. Ancak tüm homojen maddeler saf madde değildir
Heterojen Madde
Özelliği ve bileşimi her yerinde aynı olmayan maddelerdir.Heterojen maddeler birer karışımdır. Çamurlu su, toprak, ayran, yağlı süt gibi…
1. ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi heterojen madde örneğidir?
A) Hava B) Yağmur damlası
C) Sis kümesi D) Bakır parçası
ÇÖZÜM
Bakır bir elementtir. Yağmur damlası su olup bileşiktir.
Element ve bileşiklerin tümü homojendir. Hava
homojen bir gaz karışımdır.
Sis ise, havadaki su buharının yoğunlaşması sonucu
oluşan su damlacıklarının havada asılı kalmasıdır. Sis
kümesi heterojen madde örneğidir.
Yanıt: C
Saf Maddeler (element ve bileşikler)
• Kendine özgü ayırt edici özellikleri olan maddelerdir.
• Sabit basınçta erime ve kaynama noktaları değişmez.
• Aynı cins atom ya da moleküllerden oluşurlar.
• Fiziksel yöntemlerle kendilerinden farklı türde daha basit maddelere ayrışmazlar.
• Yapıları homojendir.
• Belirli sembol ya da formülleri vardır.
Element
Aynı cins atomlardan oluşan arı maddelere denir. Demir, gümüş, bakır, hidrojen, oksijen gibi.
Elementler,
• En basit arı maddelerdir.
• Aynı cins atom içerir.
• Özelliğini gösteren en küçük taneciği atomdur.
• Homojendir ve belirli bir sembolü vardır.
• Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle, kendinden daha basit maddelere ayrışmaz.
• Sabit basınç altında erime, kaynama ve donma noktası ile özkütlesi belirlidir.
Elementler özelliklerine göre, metaller, ametaller ve soygazlar olmak üzere sınıflara ayrılır.
Metal ve Ametallerin Özellikleri
Metaller Ametaller
Yüzeyleri parlaktır. Yüzeyleri mattır.
Isı ve elektrik akımını iletirler.
Isı ve elektrik akımını iletmezler (grafit [C] hariç).
Tel ve levha haline gelebilirler.
Tel ve levha haline gelmezler.
Kırılgandırlar.
Cıva (Hg) hariç oda koşullarında katıdırlar.
Oda koşullarında katı, sıvı ve gaz halinde bulunurlar.
Bileşiklerinde yalnız pozitif (+) değerlik alırlar.
Bileşiklerinde hem (+), hem de (–) değerlik alırlar.
Kendi aralarında bileşik oluşturamazlar. Alaşım denilen
homojen karışımları oluştururlar.
Hem kendi aralarında, hem de metallerle bileşik oluştururlar.
Atomik (Mg, Na, K, Fe, AI) yapıdadırlar.
Genellikle N2, O2, F2, S8, P4 gibi moleküllü yapıdadırlar.
Elementler sembollerle gösterilir.
Elementlerin sembolleri, Latince isimlerinin ilk harfi kullanılarak belirtilir. Eğer Latince isimlerinin ilk harfi aynı
olan birden çok element varsa, ilk harfin yanında sonraki harflerden biri daha kullanılır.
Sembol yazılırken, ilk harf büyük, ikinci harf küçük yazılır.
Aşağıda bazı önemli metal ve ametallerin adı ve sembolü verilmiştir.
Demir Fe
Sodyum Na
Kurşun Pb
Kalsiyum Ca
Magnezyum Mg
Gümüş Ag
Bakır Cu
Çinko Zn
Alüminyum AI
Altın Au
Kalay Sn
2. ÖRNEK
N2, NO ve Co maddeleri ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) Üçü de arı maddedir.
B) N2 ve NO birer bileşiktir.
C) Üçü de homojen maddedir.
D) Co bir elementtir.
ÇÖZÜM
Co ve N2 maddeleri birer elementtir. Farklı tür atomlardan oluşan NO ise bileşiktir. Elementler ve bileşikler
arı madde olup tümü homojendir. Buna göre, NO bileşik ancak N2 bileşik değil elementtir.
Yanıt: B
Molekül
Birbirine kovalent bağlarla bağlanmış aynı cins ya da farklı cins atomların oluşturduğu nötr atom kümelerine
molekül denir.
• Aynı tür atomlardan oluşan moleküllere element molekülü denir. Örneğin H2 (hidrojen) O2 (oksijen), N2
(azot), CI2 (klor) birer element molekülüdür.
• Farklı cins atomlardan oluşan moleküllere bileşik molekülü denir.
H2O (su), CO2 (karbon dioksit), CH4 (metan), C6H12O6 (şeker), C2H5OH (alkol), NH3 (amonyak) birer
bileşik molekülüdür.
Bileşik
İki ya da daha çok farklı tür elementin, belirli oranlarda kimyasal tepkime sonucu, birleşerek oluşturdukları
yeni türdeki maddelere bileşik denir. Bileşikler farklı cins atom içeren saf maddelerdir. CO2, H2O, NaCI,
C6H12O6, H2SO4, NaOH, C2H5OH … gibi.
• Farklı cins atomlardan oluşan, aynı cins molekülleri içerirler.
• Belirli formülleri vardır.
• Bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında belirli (sabit) bir oran vardır.
• Oluşumları sırasında ısı alışverişi olur.
• Daha basit maddelere, fiziksel yolla ayrışmaz, kimyasal yolla ayrışırlar.
• Bileşiği oluşturan maddeler, kendi özelliklerini kaybeder.
• Homojendirler, sabit basınç altında belirli bir erime, kaynama ve donma noktaları ile özkütleleri vardır.
3. ÖRNEK
Metal ve ametallerle ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) Metaller tel ve levha haline gelir, ametaller gelmez.
B) Isı ve elektrik akımını metaller iletmez, ametaller iletir.
C) Metaller kendi aralarında bileşik oluşturamazlar.
D) Ametaller hem kendi aralarında hem de metallerle bileşik oluştururlar.
ÇÖZÜM
Isı ve elektrik akımını metaller iletir, ametaller iletmez. Ametallerden yalnız grafit (C) ısı ve elektrik akımını iletir.
Yanıt: B
4. ÖRNEK
Homojen görünümlü X maddesi fiziksel yolla daha basit maddelere ayrışmıyor.
Buna göre, X maddesi ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisinin doğruluğu kesin değildir?
A) Kimyasal yolla ayrışabiliyorsa, bileşiktir.
B) Hal değişimi sırasında sıcaklığı sabit kalıyorsa, elementtir.
C) Aynı cins atom içeriyorsa, elementtir.
D) Farklı cins atom içeriyorsa, bileşiktir.
ÇÖZÜM
Homojen görünümlü X maddesi fiziksel yolla daha basit maddelere ayrışmadığına göre, karışım değildir.
Element ya da bileşiktir.
• Kimyasal yolla ayrışabilen ve farklı cins atom içeren maddeler bileşiktir.
• Aynı cins atom içeren maddeler elementtir. Hal değişimi sırasında sıcaklığı değişmeyen madde element te olabilir, bileşik te olabilir.
Yanıt: B
Karışım
İki ya da daha çok maddenin özelliklerini kaybetmeden istenilen oranlarda karıştırılmasından oluşan maddelere karışım denir. Hava, tuzlu su, ayran, çamurlu su, tunç, lehim, kolonya, maden suyu, gazoz… gibi.
• Farklı cins atom ve farklı cins molekül içerirler.
• Formülleri yoktur.
• Daha basit maddelere fiziksel yolla ayrışırlar.
• Karışanları arasında belirli bir oran yoktur. Her oranda
oluşabilirler.
• Oluşumları sırasında genellikle ısı alışverişi olmaz.
• Karışımı oluşturan maddeler, özelliklerini kaybetmezler.
• Homojen ya da heterojen olabilirler.
• Erime, kaynama ve donma noktaları ile özkütleleri belirli değildir.
5. ÖRNEK
Aşağıdakilerden hangisi bileşik ve karışımların ortak özelliği değildir?
A) Farklı türde atom içermesi
B) Daha basit maddelere ayrışabilmesi
C) Bileşenleri arasında sabit bir oran bulunması
D) Homojen görünümde olması
ÇÖZÜM
Bileşik ve karışımların ikisi de;
• Farklı tür atom içerir ve daha basit maddelere ayrışırlar.
• Bileşiklerin tümü ile karışımlar bir bölümü homojendir.
• Bileşenleri arasında sabit (belirli) bir oran bulunması, bileşiklerin özelliğidir. Karışımda, karışan
maddeler arasında belirli bir oran yoktur.
Yanıt: C
6. ÖRNEK
Element ve bileşiklerle ilgili, aşağıdaki açıklamalardan
hangisi doğrudur?
A) Elementler homojen, bileşikler heterojendir.
B) Elementler arı madde, bileşikler arı madde değildir.
C) İkisi de farklı cins atom içerirler.
D) Kendisinden daha basit maddelere elementler ayrışmaz, bileşikler ayrışır.
ÇÖZÜM
Element ve bileşiklerin ikisi de;
• Arı maddedir ve homojendir.
• Elementler aynı cins atom, bileşikler farklı cins atom içerir.
• Daha basit maddelere, elementler ayrışmaz, bileşikler kimyasal yolla ayrışır.
Yanıt: D
7. ÖRNEK
Oda koşullarındaki homojen X, Y ve Z sıvılarından biri element, biri bileşik, diğeri karışımdır.
Bu sıvılarla ilgili, aşağıdaki bilgiler veriliyor.
• Daha basit maddeler Y ile Z ayrışıyor, X ayrışmıyor.
• Sabit basınçta kaynarken, X ile Z nin sıcaklığı değişmiyor, Y ninki değişiyor.
Buna göre, X, Y ve Z sıvıları ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A) Y ve Z maddeleri farklı cins atom içerir.
B) X elementtir.
C) Y maddesi bileşik, Z maddesi karışımdır.
D) Y maddesi bir çözeltidir.
ÇÖZÜM
Daha basit maddelere ayrışmayan X maddesi element, ayrışabilen Y ve Z maddelerinden biri bileşik, diğeri
karışımdır. Sabit sıcaklıkta kaynayan X ile Z birer arı maddedir. X element olduğuna göre, Z de bileşiktir. Kaynarken sıcaklığı değişen Y maddesi karışımdır. Homojen bir karışım olduğu için Y maddesi çözeltidir.
Yanıt: C
Homojen Karışımlar
Özellikleri (renk, tat ve bileşenlerinin dağılımı) ve görünümü her yerinde aynı olan karışımlara homojen
karışım denir. Homojen karışımlara çözelti denir. Karışımı oluşturan maddeler gözle ya da mikroskopla görülmezler. Maddeler birbiri içinde çözünürler. Bileşenlerinin dağılımı ve özkütle her yerinde aynıdır.
Şekerli su, tuzlu su, kolonya, mürekkep, gazoz hava ve alaşımlar (çelik, lehim, bronz, pirinç, tunç…) homojen karışımlardır.
Gazlar birbirleriyle her zaman homojen karıştıklarından, daima homojen karışım oluştururlar
Heterojen Karışımlar
• Özellikleri (renk, koku, görünüş, bileşenlerinin dağılımı…)her yerinde aynı olmayan maddelerdir.
• Karışımı oluşturan maddeler gözle görülebilir.
• Ayran, çamurlu su, yağlı su, kumlu su, benzin – su karışımı ve süt gibi basit karışımlar heterojen maddelerdir.
Bileşenlerinin fiziksel hallerine göre, özel heterojen karışımlar;
• Süspansiyon
• Emülsiyon
• Aerosol
olarak sınıflandırılabilir
Süspansiyon
Bir katının bir sıvı içinde çözünmeden küçük parçacıklar halinde dağılması ile oluşan karışımlardır. Tebeşir
tozu ve su, meyve suyu, ayran, çamurlu su bu tip karışımlardır. Süspansiyon türü maddeler bekletildiklerinde
katı dipte toplanır. Aşağıda süspansiyona ait örnek verilmiştir. Su ile toprak karıştırılırsa, çamurlu su oluşur. Çamurlu su bekletilirse, toprak çamur şeklinde dibe çöker.
Emülsiyon: Birbiri içinde çözünmeyen ve özkütleleri farklı iki sıvıdan birinin diğeri içinde dağılmasıyla
oluşan heterojen karışımdır. Bekletilirse özkütlesi küçük olan sıvı üstte, diğeri kabın altında toplanır.
Aerosol: Bir sıvı ya da bir katının gaz içinde dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır. Sprey şeklindeki
böcek öldürücü ilaçlar sis ve duman birer aerosoldür.
8. ÖRNEK (2003–ÖOS)
X, Y ve Z olarak adlandırılan üç kaptan birinde element, diğerinde bileşik, bir diğerinde ise karışım olduğu
bilinmekte ancak hangi kapta hangi maddenin bulunduğu bilinmemektedir.
Bu maddelerden,
• X ve Y kaplarındaki maddelerin kaynama süresince sıcaklıkları değişmemektedir.
• Z kabındaki maddenin kaynama süresince sıcaklığı artmaktadır.
• Y kabındaki madde kimyasal yolla ayrıştırılabilmektedir.
Buna göre, X, Y ve Z kaplarındaki maddeler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
X deki Y deki Z deki
Madde madde madde
A) Karışım Bileşik Element
B) Element Karışım Bileşik
C) Bileşik Element Karışım
D) Element Bileşik Karışım
ÇÖZÜM
• Element ve bileşikler arı maddedir. Hal değişim sırasında sıcaklıkları değişmez.
• Karışımların hal değişim sırasında sıcaklıkları değişir.
• Daha basit maddelere, elementler ayrışmaz, bileşikler kimyasal yolla ayrışır, karışımlar fiziksel yolla ayrışır.
Buna göre, kaynama süresince sıcaklığı artan Z karışım, sıcaklığı değişmeyen X ve Y arı maddedir. Kimyasal
yolla ayrıştırılabilen Y bileşiktir. Kimyasal yolla ayrışmayan X ise, elementtir.
Yanıt: D
9. ÖRNEK
Homojen görünümlü X sıvısı, fiziksel yolla kendisinden
daha basit maddelere ayrışabilmektedir.
Buna göre, X maddesi ile ilgili,
I. Belirli bir formülü yoktur.
II. Farklı cins atom içerir.
III. Belirli bir özkütlesi ve kaynama noktası yoktur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III
C) I ve II D) I, II ve III
ÇÖZÜM
X sıvısı, fiziksel yolla kendisinden daha basit maddelere
ayrışabildiğine göre karışımdır. Karışım olduğu
için, belirli bir formülü yoktur. Özkütlesi ve kaynama noktası
belirli değildir. Farklı cins atom içerir.
Yanıt:D
SES
Ses kaynakları titreşerek ses meydana getirir. Titreşim, bir cismin ileri geri gidip gelme hareketidir. Ses veren her şey titreşir. Titreşen cisimler ses oluşturur. Ses veren cisimler esnektir. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir.
Ses üreten varlıklara ses kaynağı denir.Ses madde değil, enerjidir
SESİN OLUŞMASI VE YAYILMASI
Ses dalgaları titreşim kaynağından enerji taşırlar. Bu enerji, çeşitli ortamlar tarafından iletilir. Bu esnada ortam yer değiştirmez, hareket eden madde değil, hareket enerjisidir.Su yüzeyindeki dalgalar ile havada yayılan ses dalgaları farklıdır. Su dalgalarını gördüğümüz halde, ses dalgalarını göremeyiz. Ses dalgaları havada küresel olarak yayılır. Cisimlerin titreşmesi ile meydana gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses kaynağı ile kulağımız arasında katı-sıvı-gaz gibi esnek bir ortamın bulunması gerekir.
Yani ses boşlukta yayılmaz. Sesin farklı ortamlarda yayılma hızı da farklıdır.
Sesin yayılma hızı bazı etkenlere bağlı olarak değişir.Bunlar;
1- Sesin yayılma hızı ortamın sıcaklığına bağlıdır.
Sesin 0ºC de havada yayılma hızı 331m/s olduğu halde 20ºC de 344 m/s ‘dir. Sıcaklık artıkça sesin o ortamdaki yayılma hızı da artar.
2- Sesin yayılma hızı ortamın cinsine bağlıdır.
Ses katı maddelerde en hızlı, gaz maddelerde ise en yavaştır.
3-Sesin yayılma hızı ortamın yoğunluğuna bağlıdır.
Ortamın yoğunluğu arttıkça sesin yayılma hızı da artar.
Ses oluştuğu ortamlarda dalgalar halinde yayılır.
Titreşen her madde ses oluşturur.Fakat bu oluşan ses dalgaları aynı değildir. Ses dalgalarının bazı özellikleri vardır.Bunlardan biri genliktir. Bir dalga tepesi ile dalga çukuru arasındaki mesafenin yarısına genlik denir.Bir çukur ve birde tepeden oluşan ( bir dalga boyu) dalgaya da periyot denir.
YANKI: Ses dalgalarının bir engele çarptıktan sonra yansıyıp geri dönmesi olayına yankı denir.
Bir engele ses dalgalarını gönderip engelden yansıyan sesin, tekrar geri dönmesi arasında geçen süreden engelin uzaklığı tespit edilir.
Gemilerde deniz derinliğinin saptanması, balık sürülerinin izlenmesi,batık gemilerin yerinin saptanması için sonar cihazları kullanılır. Sonar cihazları suyun sesi iletmesi sayesinde çalışır.
Yankı olayının gerçekleşmesi için gerekli en küçük uzaklık 20ºC de yaklaşık 17 metredir. Engelle aramızdaki uzaklık 17 metreden küçük ise, yansıyıp geri dönen ses dalgalarını ayırt edemeyiz.
REZONANS:Bir ses kaynağından yayılan ses dalgaları çevredeki bazı ses kaynaklarını etkileyerek titreştirebilir.
Frekansları aynı olan kaynaklardan biri titreştirildiğinde, diğer ses kaynağının etki ile titreşmesi olayına rezonans denir.
SESİN ÖZELLİKLERİ
Bir sesi, başka bir sesten ayıran özellikler vardır.Sesin özellikleri şunlardır:
1-Sesin şiddeti
2-Sesin yüksekliği
3-Sesin tını
1-SESİN ŞİDDETİ:
Sesin uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğidir.Uzaktaki birine sesimizi duyurabilmemiz sesin şiddetine bağlıdır.Ses dalgalarında genlik ne kadar büyük olursa sesin şiddeti de o kadar büyük olur. Ses şiddetine gürlük de denir.
Ses şiddeti birimi desibeldir(dB).Yani sesin bir dalga boyundaki gücüdür.
GÜRÜLTÜ:Düzensiz frekanslı sesler gürültü olarak adlandırılır. Bir sesin gürültü olup olmadığı ses düzeyine bakılarak belirlenir. Ses düzeyi, ses şiddeti ile ilgilidir.
İşitilebilen en hafif şiddetindeki ses 0 (sıfır) desibel olarak kabul edilir. Buna işitme eşiği denir. Normal konuşma sesi 30-60 dB arasındadır.
Bazı seslerin şiddeti şu şekilde belirtilebilir.
0db İnsanın duyabildiği en düşük ses şiddeti
60 dB Normal konuşma veya daktilo sesi
90 dB Kamyon sesi veya çim biçme makinesi sesi
100 dB Asfalt delme makinesi
115 dB Konser veya barlarda yüksek sesli müzik
140 dB Jet uçağı sesi
Genel olarak 85 dB üzerindeki sesin kulağa zararlı olacağı kabul edilir
2-SESİN YÜKSEKLİĞİ:
İnce sesi kalın sesten ayıran özelliktir.Bir sesin ince veya kalın olması, o ses kaynağının titreşim sayısına bağlıdır.
Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısına frekans denir.Frekans birimi hertz’dir. Hz ile gösterilir. Ses kaynakları çok hızlı titreşirlerse ince (tiz), az titreşirlerse kalın(pes) ses verir.Yani frekansı büyük olan ses, frekansı küçük olan sesten daha incedir.
Titreşen bir telin frekansı;
1- Telin boyuna (Telin boyu arttıkça frekansı küçülür, ses kalınlaşır)
2- Telin gerginliğine (Telin gerginliği arttıkça frekans büyür, ses inceleşir)
3- Telin kesitine (Tel kalınlaştıkça frekans küçülür, ses kalınlaşır)
4- Telin cinsine bağlıdır.
İnsanların duyabileceği ve üretebileceği seslerin belli frekans değerleri vardır.Normal bir insan kulağı 20Hz ile 20000 Hz arasındaki sesleri duyabilir. Frekansı 20000 Hz’nin üstünde olan sese ultrasyon denir.
3- SESİN TINI:
Her ses kaynağı kendine özgü ses çıkarır.Keman sesini mandolinden, kaval sesini flütten ayıran özelliktir. Aynı yükseklikte ve aynı şiddette başka başka müzik aletlerine ait sesleri kulağımız ayırt edebilir.İşte sesin bu özelliğine sesin tını adı verilir.
SES YALITIMI:Gürültüyü oluşturan ses olduğuna göre sesi geçirmeyen ve daha az geçiren maddelerin kullanılması gürültüyü önler.
Günümüzde ses yalıtımı sağlayan malzemeler üretilmektedir. Lastik, pamuk, yün, keçe ve halı gibi maddeler sesi az iletir, yansıtmaz, söndürür.Tahta, demir, bakır, alüminyum, taş ve beton gibi maddeler ise sesi iyi iletir.
SES KAYDI: Ses Kaydeden Araçlar İlk ses kaydı "fonograf" denen bir araçla yapılmıştır. (Thomas Edison tarafından 1877'de icat edilmiştir) Zamanla bu alanda çeşitli araçlar geliştirilmiştir. Gramafon, teyp ve modern stüdyolardaki kayıt araçlarıdır. İlk ses kaydı fonografta sesler, mum silindirlere kayıt yapılıyordu. Dönen taş plaklara kaydedilir.
Sesin banda kaydedilmesiyle ses kaydı gelişti. Sesli bir filmde ses, filmin kenarına kaydedilir. Müzik kasetleri, sesin kaset içinde banda kaydedilmesiyle istediğimiz zaman,kaset çalarla tekrar sese dönüştürmemizi sağlar.
SES İSKANDİLİ
Ses iskandili sesi ölçen bir alettir ses yalıtımında ve yankı oluşumunda kullanılan maddelerden oluşur.Ses iskandili sesi ölçtüğü için ses uzmanlıklarında da kullanılır. Sesi algılayarak ölçer.Yankıları algılayabilir.Buda onu daha çok özelleştiren bir özelliğidir. Gece kulüplerinde zabıtalar sesin şiddetini ölçmek için , sinema, tiyatro, konser salonu gibi mekanların ses yalıtımları, akustik düzenleri için kullanılır.Ses yalıtımında ve yankı oluşumunda
kullanılan maddelerden oluşur.
SORULAR
1-Bağlamada titreşerek ses meydana getiren………
flütte ise ……………….. dır.
2-Bir sesi diğer seslerden ayıran özellikler nelerdir?
…………………………………………………………………………………………………………………
3- Bir ses kaynağından çıkan sesin uzaktan duyulabilmesi sesin hangi özelliğidir?............
……………………………………………..
4-
Yukarıdaki şekillerde A ve B ile belirtilen tellerden hangisinde meydana gelen sesin şiddeti en azdır?
………………………………………………..
5- Frekans nedir?
……………………………………………………………………………………………………………………
6-Sesin kalın veya ince olması sesin hangi özelliğine bağlıdır?..................................................................
7-Saniyede 290 defa titreşen ses kaynağının frekansı nedir?....................................................................
8-Çalmakta olan bir müzik setinden uzaklaştığımızda, sesin hangi özelliği azalır?.......................................
………………………………………………………
9- Titreşen bakır bir telin verdiği sesin kalın olabilmesi için telin boyu, gerginliği ve kesiti nasıl olmalıdır?
…………………………………………………………………………………………………………………..
10-İki müzik aletinin verdiği aynı frekanstaki seslerin farklılığını belirten özellik sesin hangi özelliğidir?
……………………………………………………
11-İnce sesi, kalın sesten ayıran özellik nedir?
………………………………………………..
12-Sesin rahatsız edici olmasını hangi özellikleri etkiler?..............................................................
13-Sesi az ileten maddelere örnekler veriniz.
……………………………………………….
14-İşitilebilen en hafif şiddetteki ses kaç desibeldir?
…………………………………………………..
15-Rezonans nedir?
………………………………………………………………………………………………………………….
TEST
1- Sesin yayılma hızı aşağıdakilerden hangilerine bağlıdır?
I-Ortamın sıcaklığına
II-Ortamın cinsine
III-Ses kaynağının frekansına
A) Yalnız I B) I ve II
C) Yalnız II D) I,II ve III
2- Aşağıdaki ses kaynaklarından hangisinde titreşen farklı bir maddedir?
A) Gitar B) Flüt
C) Mandolin D) Bağlama
3- Desibel (dB) sesin hangi özelliğinin ölçü birimidir?
A) Yükseklik B) Tını
C) Şiddet D) İncelik- kalınlık
4- Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Frekans arttıkça ses incelir.
B) Katılar sesi iyi iletmez.
C) Bir telin gerginliği arttıkça ses incelir.
D)Sesin şiddeti kaynaktan uzaklığa bağlı olarak değişi
5- Sesin havadaki hızı hangi sıcaklıkta daha fazladır?
A) 0ºC B12ºC C)20ºC D) 25ºC
6-Su içerisinde, aralarında 6000 m uzaklık bulunan iki noktanın birinden gönderilen sesin diğerine ulaşması kaç saniyede gerçekleşir?(Sesin sudaki hızı 1500m/sn)
A)1 B)1,5 C)2 D)4
7- Titreşen bir telin hangi özelliğinin artması frekansını arttırır?
A) Genlik B) Gerginlik C) Kesit D) Boy
8- Bir telin, denge konumundan az veya çok ayrılarak titreştirilmesi sonucu sesin hangi özelliğini değiştirmiş oluruz?
A) Şiddetini B)Tınını
C)Yüksekliğini D)Frekansını
9-Bir sesin ince veya kalın olması onun hangi özelliğine bağlıdır?
A)Şiddetine B)Frekansına
C)Genliğine D)Kaynağın cinsine
10-Aşağıdaki bakır tellerden hangisinin sesi en kalındır?
A)Kısa-kalın-gergin B)Uzun-ince-gergin
C)Uzun-kalın-gevşek D)Kısa-ince-gevşek
11-Bağlama ve kemanın verdiği ‘’mi’’ sesinin frekansları aynı olduğu halde duyulan ses farklıdır.Bu farklılığa neden olan sesin hangi özelliğidir?
A)Sesin yüksekliği B)Sesin tını
C)Sesin Frekansı D)Sesin şiddeti
12-Aşağıdaki notalardan hangisinin frekansı daha büyüktür?
A)Re B)Fa C)La D)Si
13- Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)İnsan kulağı frekansı 20-20000Hz olan sesleri duyabilir.
B)Sesin şiddet birimi dB’dir.
C)Ses yalıtımında Lastik,yün ve pamuk gibi maddeler kullanılır.
D)Ses kaydedilemez